1. طرح استفهامی مسائل
یکی از روشهای مؤثر تربیتی که قرآن در بسیاری از موارد از آن استفاده
کرده، این است که مسائل را به صورت استفهامی طرح میکند و پاسخ آن را بر
عهده وجدانهای بیدار میگذارد وحس خودجوشی مردم را به کمک میطلبد تا پاسخاز درون جانشان بجوشد و همچون فرزندشان به آن عشق ورزند و آن را پذیرا
گردند.
اصولاً از نظر روانی نیز ثابت شده که برای تعلیم و تربیت صحیح، باید حداکثرکوشش را به کار بُرد تا طرف مقابل مطالب را از خود بداند؛ یعنی احساس کند
از درون خودش جوشیده، تا با تمام وجودش آن را بپذیرد و از آن دفاع نماید.
(همان: 11: 185)
2. شخصیت دادن به افراد مورد تربیت
یکی از روشهای اثرگذار تربیت، شخصیت دادن به افراد مورد تربیت است یا
به تعبیر صحیحتر، شخصیت والا و ارزش وجودی آنها را به یادشان آوردن. در
چنین شرایطی است که انسان احساس میکند پستی و انحطاط، لایق شأن او نیست و
خود به خود از آن کناره میگیرد. (همان: 19: 336)
3. توجه دادن به سرنوشت اقوام و امتهای پیشین
از آنجا که یکی از اثرگذارترین وسایل تربیت و روشهای انذار، توجه
دادن به سرنوشت اقوام و امتهای پیشین است، آیه 5 سوره تغابن، با نگاه
اجمالی به زندگی آنها، انسانها را مخاطب ساخته و میگوید: «آیاخبر کافرانی که قبل از شما بودند، به شما نرسیده است که چگونه طعم تلخ
گناهان بزرگ خود را چشیدند و در آخرت نیز عذاب دردناک از آنِ آنهاست.» (همان: 24: 188)
منبع
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. 1376. تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه. چاپ شانزدهم.